Paul en Luna in Noorwegen

Afgelopen zomer was ik op bezoek bij Marcus en Esther Pasveer die in '05 naar Noorwegen zijn geëmigreerd. Marcus heeft bijna 10 jaar voor 'Boerderij' gewerkt als fotograaf. Nu is hij freelance-journalist-en fotograaf, en werkt 3 dagen als chauffeur op de melkwagen van Tine. Binnenkort verschijnen de blogs over zijn leven in Noorwegen, en over de dag dat ik met Marcus meeging, de Noorse bergen in, allerlei boeren langs. Marcus stuurde me zoveel mooie foto's van zijn gezin en de dieren, dat ik voor 'Kinderboerderij' de volgende serie heb gemaakt.

Ibbeltje en de keizersnede

Het is wel frappant! Precies 2 weken nadat HEorSHE haar (dode) kalf kreeg en nog herstellende is van een uierblessure, is het opnieuw raak. Bij Ibbeltje is er zo.avond om 23.00 uur een pootjesblaas, en wanneer er een uur later nog niets is te zien, weet je dat het mis is! Gelukkig is de veearts er binnen 5 minuten! Hij constateert wat Johan ook al had gevoeld: Ibbel is heel erg nauw, en na verscheidene trek- en oprekpogingen is het duidelijk dat het kalf nooit door het geboortekanaal kan. De veearts legt uit dat een noodslacht de beste oplossing is!! Tuurlijk, het zal ook es niet!! Alles zo gemakkelijk mogelijk!! De gedachte hierbij is dat het erg moeilijk kan zijn, koeien die een keizersnede hebben gehad, weer drachtig te krijgen. En mochten ze al drachtig worden, de kans dat het weer een keizersnede wordt, is groot. Het valt wel erg rauw op ons dak en Johans antwoord is dan ook: "keizersnede, ik stop er wel een Jersey in!" (Jersey-kalfjes wegen ong. 25 kilo, dat scheelt 15 kilo met een NRF-kalfje.

Het wordt een lange en zware nacht, vol nieuwe ervaringen, en de nodige records!!
*wij hebben nog nooit een keizersnede meegemaakt, Johan alleen bij een schaap.

*ik kan me niet heugen, nog nooit een nacht m'n bed niet te hebben gezien... Johan heeft die ervaring wel... 24.00 gingen we opnieuw richting stal, de veearts kwam om 1.00, tegen 2en begonnen de voorbereidingen voor de keizersnede, en om half 7 waren we thuis... een snel ontbijtje, en toen was het tijd om de koeien te voeren, te melken enz. GAAP!!

*De veearts vertelde dat een gemiddelde keizersnede 3 uur duurt, daar viel ik al zowat van achterover, ik dacht dat het met 1 hooguit 2 uur bekeken zou zijn. Normaal gesproken is dat dus ook zo, en een Belgische veearts, met boeren die Belgisch Blauw fokken in zijn klantenkring, kan het in een half uur!! (zie einde blog). Maar ja, als je als Noorse veearts alles naar de noodslacht doet, bouw je die ervaring nooit op!!

*Ibbeltjes keizersnede duurde niet alleen zolang, door gebrek aan ervaring... het kalf lag ook heel raar... het lag met zijn pootjes naar rechts. Een keizersnede wordt altijd aan de linkerkant van de koe uitgevoerd, omdat rechts de darmen in de weg zitten. Ook lag het met de kop naar de koe, dus de achterpootjes al een klein stukje uit Ibbel. Het duurde echt uren, voordat het kalfje op de grond lag. En het leefde ook nog... daar hadden we niet meer op gerekend. Een prachtig stierkalf van elitestier Haga. Op onze maandelijkse afschriften van Tine staat dat Geno mogelijk interesse heeft, in een stierkalf uit de combinatie IbbelxHaga. Blijkbaar vergeten ze deze tekst weg te halen, zodra nieuwe gegevens bekend worden over de ouders. De fokwaarde van Time (de vader van Ibbel) is dramatisch gekelderd, en automatisch daalt daardoor de fokwaarde van het nageslacht. En dan zo'n keizersnede, dat is ook niet bevorderlijk. De fokwaarde van Ibbeltje was vóór de inseminatie 11, laatst zag ik dat ie nog maar 4 was... 't zal me benieuwen hoeveel hij nog verder zal zakken.

*Omdat het kalf zo raar lag, heeft de veearts op de tast de baarmoeder verder moeten inknippen en met de handen open moeten scheuren... gevolg: een lelijke scheur die moeilijk te hechten was. De baarmoeder is 2x gehecht en nu maar hopen dat er niet te veel littekenweefsel ontstaat, dat opnieuw drachtig worden zal bemoeilijken.

*Het was mijn vuurdoop als operatie-assistente en volgens de veearts ben ik geslaagd. Normaal gesproken wordt deze operatie door 2 veeartsen uitgevoerd, maar omdat Johan en ik beide in de stal aanwezig waren, had ik de taak met steriele handen alles aan te reiken.

*Ibbel heeft vanaf het melken 7 uur 's avonds niet meer gelegen... tijdens de hele operatie bleef ze keurig staan. Ik vind dat ongelooflijk. Het was Johans taak aan het touw te trekken, dat om haar rechterachterpoot geknoopt zat, zodra ze zou vallen. Zou ze op haar linkerzijde vallen, is dat gelijk einde verhaal, dus noodslacht!! (vanwege de bacteriën die dan in de buikholte komen).

*De veearts vertelde 's nachts dat tijdens zijn meest vreselijke keizersnede ooit, de koe 2x onderuit ging en op de linkerzijde viel. Ook was het kalf dood, het was voor de helft volgroeid, de andere helft van het lijf was tijdens de eerste maanden gestopt met groeien. De koe dus naar de noodslacht. Johans reactie, een paar dagen later, toen alles een beetje was bezonken: "wat verwachten ze nu precies? Denken ze nu echt dat een koe maar zo 6 uur stil blijft staan? Wat hebben wij onwijs veel geluk gehad als Ibbeltje er weer bovenop komt!" Dit laatste is nog even afwachten... op dit moment is ze nog aan de penicilline... na zat. wordt het spannend.




Tot slot nog iets over Belgisch Blauwe koeien, waarbij standaard bijna alle kalfjes met een keizersnede geboren worden. 'Mijn ding' is het niet, ik vind het niet natuurlijk. Toch geef ik hier de site van Knedo-stables... de eigenaar zit net als Johan op het veeteeltforum, zodoende bekijken we deze af en toe. Het is echt de moeite waard, zeker als je niets weet over dit bijzondere ras. Je ziet op een oude foto de wielrenner Kneteman (de vader van de boer) op een koe zitten.

Een halve meter regen

In september is er een halve meter regen gevallen en dit record is gevestigd bij het weerstation bij ons in de buurt. De koeien zijn 14/9 nog heel even buiten geweest, en vandaag, 21/10 is de kans op nog een paar dagen weidegang vrijwel uitgesloten. Balen! Maar deze pech valt in het niet bij die boeren die een slechte, of helemaal geen oogst hebben door de hevige regenval. Lees maar...

Lieve Daniël en Margot...

Dit verhaaltje is voor jullie... pappa en mamma zullen het wel voorlezen...












Mamma is een week in Noorwegen geweest, bij oom Johan en tante Vera. Wanneer jullie dit verhaaltje horen, is mamma al weer thuis... gelukkig maar, jullie hebben haar erg gemist. Maar een nachtje bij opa Heiko en oma Liny logeren, is erg gezellig en wij vinden de tekening die jullie gemaakt hebben, erg mooi. Er ligt nog geen sneeuw, dus mamma kon niet skieën... wel heeft ze de aardappelen voor ons uit de grond gehaald... die smaken heerlijk. En we hebben allemaal erg hard in de stal gewerkt.




Wij hoorden van pappa dat jullie een gezellig feestje hebben gehad, en wij vinden jullie kleren helemaal te gek!






Mamma en tante Vera zijn naar de boerenmarkt in Trondheim geweest... daar staan mensen die net als jullie, een groentetuin hebben, maar dan een heeele grote groentetuin. Op de markt huren ze een kraampje, en proberen ze veel groente te verkopen. Op de foto's praat mamma met een mevrouw uit Belgïe, die net als oom Johan en tante Vera in Noorwegen woont. Zij verkoopt boerenkool, en dat kun je in Noorwegen verder nergens kopen. Waar jullie wonen, koop je dat in iedere supermarkt, maar hier moet je wel 3 uur rijden. Tante Vera heeft van mamma 4 struikjes gekregen, en is erg blij. Ook de boerenkool die in mamma's koffer zat, is goed aangekomen, en smaakte heerlijk.











Hier zegt mamma: "ik vind het heel erg stoer dat ik een broer heb, die eruit ziet als een Viking". Vikingen zijn een soort piraten... het zijn zeerovers die vroeger met hun schepen verre reizen maakten. Zij hadden erg lange baarden. Tante Vera houdt helemaal niet van baarden, en zegt wel 100 keer tegen oom Johan: "wanneer gaat die baard nou eraf?".

Gelukkig hebben jullie met pappa een briefje geschreven, met de computer, waarin staat: ome Johan, als we van de zomer bij jullie op vakantie komen, nemen we een scheerapparaat mee, en scheren wij die baard eraf! Toen ome Johan dat had gelezen, ging hij direkt met z'n scheerapparaat naar buiten, en hupsakee... weg was de baard! Tante Vera is heel erg blij, en geeft jullie een hele dikke knuffel.



Sil de kat, vindt mamma ook erg lief, en ligt graag in haar nek... dat is lekker warm.

Tot van de zomer... dan gaan we lekker vakantie vieren en veel leuke dingen doen.

Beitepussy

Op de site van 'Boerderij' vind je de blog over de beitepussy... dat stond al eerder op onze blogspot, maar heeft nu een nieuw jasje gekregen.

HEorSHE... the apple of my eye

HEorSHE is mijn eerste koekalf en ik ben stapel op haar, alleen al vanwege alle herinneringen;
*haar bewegende tong die uit The Queen hing, klaar voor de geboorte
*dagenlange fysiotherapie vanwege haar gevouwen voorpootjes
*het gekruip in haar hokje, in de stikdonkere silo... wat is het?... een stier of een koekalf? "Een koekalf, want ik voel spenen", zei ik, waarop Johans uitleg dat stieren ook spenen hebben... waarop ik, me een ontzettende sukkel voelend, zei "ik voel morgen wel opnieuw, en ik noem haar HEorSHE"
*de reuzensmak die ze maakte, nog geen 2 maand oud, dóór het deurtje van het kalverenhok, en daarna de verlammingsverschijnselen aan haar achterpootjes, die gelukkig maar zo'n 10 minuten duurden.

HEorSHE is geïnsemineerd met Hjulstad, één van Noorwegens betere elitestieren... tijden heb ik lopen denken hoe ik haar dochter zal gaan noemen!

Maar zover kwam het niet! Johans inschattingsfout dat het kalf vr.nacht niet zou komen, en mijn fout dat ik dat maar klakkeloos aannam... geen zin om m'n bed uit te komen, om 's avonds laat toch nog die camera te gaan ophangen. Een hele harde les voor mij, en ook voor Johan... ik vergeef dit mezelf nooit!

De veearts wordt gebeld en Arne-Johan (AJ) neemt op:
7.15 J: ik heb een pink met een dood koekalf, hangend op het kruis dat er niet af wil
AJ: ik kom eraan (al gapend).
7.45 Johan trekt heel voorzichtig vanuit een andere positie, en het kalf glijdt eruit. Ik bel AJ af, en vraag of hij later wil komen, om penicilline achter te laten.
8.15 ik bel opnieuw, zeg hem dat HEorSHE 700 kilo weegt, plat op de grond ligt en niet overeind kan komen, dat ze waarschijnlijk al urenlang zo ligt en dat het ons niet lukt om haar overeind te krijgen.
AJ: ze is uitgeput, dat is normaal, bel 9 uur maar terug.
8.45 ik bel opnieuw, want ik vertrouw het niet... HEorSHE heeft een megabuik, maar nu is ze zo raar hard en dik... shit! bezet...
9.00 weer gebeld... voicemail... ik spreek de boodschap in...
9.15 hebbes! AJ: ik ben er met 10 a 20 minuten (het is maar 2 minuten met de auto!)
9.40 waar blijft ie nou! Ik wil net de andere veearts (Arne Dag, privé) bellen...
9.45 Héhé, AJ is gearriveerd, bekijkt HEorSHE en begint direkt een betoog dat een koe
1. uitgeput kan zijn (hij heeft meegemaakt dat een koe 2 weken bleef liggen!)
2. bekkenschade kan hebben (maar Johan heeft niet hard getrokken)
3. afgeknelde zenuwen en spieren kan hebben (later blijkt dat ze dit heeft)
Sukkel, denk ik opnieuw, je had om 8 uur moeten komen, als je dit allemaal zo goed weet!
AJ: ze is aan het opgassen, ze moet onmiddellijk overeind, op haar buik (dat lukt)
AJ: hoe is jullie verzekering?
V: hoezo verzekering? (het lukt me om nog net niet te gaan schreeuwen) Waarom luister je niet? Ik heb je vanmorgen verteld hoe raar ze ligt en hoe zwaar ze is (ik ben laaiend).
J: behandelen, de vaars is een 'apple of her eye'.
AJ: huh? (lacht, en gaat aan de gang met vitaminen, mineralen, calciuminfuus, pijnkiller, en propt een meterslange slang in haar bek waardoor 2 emmers voeding naar binnen worden gepompt... koetje pompen, legt Johan me later uit).
V: waar baseer je de noodslacht op?
AJ: nu kan het niet meer vanwege de medicijnen, nu moet je 4 dgn. wachten (Sukkel, denk ik voor de zoveelste keer, dat vroeg ik niet, ik vroeg me af wat ze heeft, waarom die noodslacht? JE HEBT ALLEEN HAAR TEMPERATUUR GECHECKT... VERDER NIETS ONDERZOCHT!!...)
AJ: ik kom tegen enen terug.
V: sorry voor mijn onbeheerste uitval (ik meen er geen snars van).
AJ: geeft niet, het is mooi dat je zo bezorgd bent. (IK HOOP VOOR JOU DAT DIT JE MEEST ZWARTE DAG ALS VEEARTS IS, EN DAT ER NIET NOG ERGERE KOMEN!!)

Tussen 11 en 12 probeert HEorSHE te gaan staan, wat ze niet kan... ze is een keer of 6 goed tegen de vlakte gegaan... verlamd is haar linkerachterpoot niet, maar het is niet goed... tegen enen kan ze staan, zij het heel wiebelig. AJ komt langs... "is dat de koe?" (helemaal stomverbaasd). Ik doe er het zwijgen toe (ja, dat is inderdaad de koe, die als het aan jou had gelegen, vandaag aan de haak zou hebben gebungeld!!)















's Avonds lig ik uitgeput op de bank, en Johan leest het veeteeltforum.
V: bestaat de uitdrukking 'apple of her eye' eigenlijk wel, als je oogappel bedoelt? Afgelopen week las ik een Noorse uitdrukking, dat 'een bazig iemand' betekent... dat niets te maken heeft met de Ned. uitdrukking: haar op je tanden hebben. Zou je 'haar op je tanden' vertalen in het Noors, zou geen enkele Noor snappen wat je bedoelt.
J: het bestaat.
V: weet je dat zeker? Ik vind het leuk klinken... heb je het ergens gelezen?
J: Stevie Wonder zingt 't (druk verder lezend)
V: (na enig nadenken) zingt hij niet 'You're the sunshine in my live'?
J: daarna zingt hij 'You're the apple of my eye.

Maandag 12/10: HEorSHE heeft een klein breukje tussen de beide achterspenen dat met een paar dagen genezen zal zijn. Verder is ze weer helemaal de oude :0)

Johan en Egize

Hoera! Egize is vandaag 3 maand oud en is het eerste kalf dat geen coccidiose heeft gekregen. De hoogste tijd om eindelijk die foto's op de blog te zetten... die zijn van half juli...

In het voormalige houthok bracht ik het afgelopen voorjaar heel wat uurtjes door om naar de lammetjes te kijken. Het is een heerlijke plek en al snel kwam de gedachte, om met een paar kleine aanpassingen, het hok geschikt te maken voor de kalveren. In de stal is maar 1 kalverenhok, waar plaats is voor 3, hooguit 4 kalfjes die daar 2 maand horen te zijn. In de praktijk komt dit neer op 6 a 7 kalfjes die er niet eens 2maand kunnen zijn, zo vol en smerig dat alles dan wordt. Het grote probleem is de coccidiose... een smerige stinkende diarree, soms zo dun als water, waar het kalf lusteloos van wordt, niet groeit, kortom: ellende. En een literfles Vexocan (het medicijn tegen coccidiose) kost een dikke 100 euro... dat helemaal uit Nederland moet komen! In zo'n overvol hok is het echter dweilen met de kraan open! De vloer in het hok is dusdanig slecht, dat de urine onvoldoende weg kan lopen, en zelfs als er maar 2 kalfjes zijn, ze het geheid krijgen... zeker met al die regen. Hoe vochtiger de omgeving is, hoe weliger de bacterie tiert!











Dus toen Egize en Siets, beide geboren in de nacht van 8 op 9 juli, na een kleine week als eerste naar buiten gingen, was dat echt feest. Heerlijk ravotten in het stro... geen vieze poepkonten meer... lekker frisse lucht... soezen in het zonnetje... kortom, een kalverenparadijsje! We hebben er al heel wat uurtjes doorgebracht.











Egize is echt een prachtig kalf... daar zou ik zo mee naar een show willen. Haar vader is Brown Swiss-stier Egiz, en moeder is Dikkertje Dap. Namen verzinnen is mijn pakkie-an, zegt Johan altijd, en als ik er één heb verzonnen, krijg ik vanzelf te horen of hij er mee leven kan of niet. Maar bij Egize ging dat anders. Ik hou van de 'echte' Nederlandse namen zoals SAARtje en Rosa... en soms Engelse... Big Mama klinkt leuker dan Grote Mama, vind ik. Of een combi van Ned. en Noors zoals JuBelle. We hebben er dagenlang over lopen bakkeleien (dit ging gepaard met veel humor) en we kwamen maar niet tot een unaniem besluit.
J: "ik blijf erbij dat ze Egize zal heten".
V: "dat vind ik een echte kaknaam, laten we haar GizAnne noemen, daar vind je ook de naam van de vader weer terug".
J: "GizAnne is een echte Gooise naam".
V: "Wat is een Gooise naam?" (maar ik zag de bui al hangen)
J: "Een echte kaknaam".
Zucht. Na een paar dagen haalde ik bakzeil, en heet het kalf dat ik al dagenlang GizAnne noemde, voortaan Egize. Ik vergis me nog weleens!






Egize vindt het geweldig leuk om Johan omver te duwen, als hij in het kalverenverblijf zit... dat gaat echt heel hard, dus dat wordt direkt afgeleerd.



Als de kalfjes 5 weken oud zijn, gaat de melk die ze krijgen, terug van 3xdaags 2,5 liter naar 3x 1,5 liter... ze leren dan om meer kuil en brok te eten. Siets heeft al heel snel in de gaten, dat andere emmers (die van Karlien) meer melk hebben, dan die van hem... dat kunnen we niet hebben, dus met 5 weken gaan Egize en Siets naar het kalverenhok in de stal. Balen! Het is buiten zo gezellig... zitten ze binnen in dat stomme stinkhok. Egize denkt er ook zo over... ze heeft 3 dagen geloeid van de heimwee.











In de 7de week kreeg Siets coccidiose... shit, ik had gehoopt dat ze buiten zoveel weerstand zouden hebben opgebouwd, dat ze het niet zouden krijgen. Maar goed, eerder kregen ze het al in de derde week, dus dat is mooi gewonnen. Tot nu toe is Egize de enige die het nog niet heeft gehad. "Zie je nou wel dat kruisingen veel sterker zijn" zegt Johan dan. Waarop ik hem de staart van een Anguskalf laat zien, waar 3 kilo mestklonten aan hangen... allemaal coccidioseshit. Met de schaar probeer ik de staart van het arme dier wat te ontklonteren. "Zijn staart is zo zwaar, hij zou er zowat van omvallen" roep ik naar Johan, om zijn theorie 'een kruising is sterker' even te ontwrichten. Johan moet daar erg om lachen, "die zet ik op het veeteeltforum".






"Nou, je doet maar! Neem je dan ook die opmerking terug dat ik geen overwicht op de koeien heb?" Geen overwicht! Ik hoef maar met 1 vinger te wijzen (bij het op stal zetten, 's avonds) en ze gaan naar hun plek. En wie is er ook meerdere keren (net als ik) bijna ondersteboven geloven door Kicks?... precies, Johan!



Na een paar dagen, komt Karlien (genoemd naar haar vader Kjørlien) er ook bij. Egize moet nu de aandacht delen en vindt dat maar niks!












Tot zover deze, lichtelijk sentimentele blog... ook de foto's zijn voorzien van bijpassende (sentimentele) tekstjes. Sentimenteel? Dat komt door het terugzien van al die foto's en het terugdenken aan die heerlijke zomerdag... na een maand met alleen maar regen... een nieuwe noodslacht (Tante Bet) en een bijna-noodslacht (HEorSHE)... maar daarover later meer.