Als je graag een boerderij wilt, en dan bedoelen we een echte boerderij met koeien, tractor en enorme bergen kuilvoer en niet een leuk optrekje ergens tussen de weilanden met een paar scharrelende kippetjes............dan moet je bankrekening hier in Nederland eindigen op vele, vele nullen. Dat is bij ons niet het geval, dus gingen wij rondkijken in een land waar het ook met minder kan, namelijk in Slowakije. Je droomt van je eigen boerderij, tussen de wijngaardjes, met een romantisch beekje op je land. De winters zijn daar nog echte winters, met veel sneeuw...........hoelang is het geleden dat we hier hebben kunnen schaatsen! En wat te denken van een slee, waar je husky's voor spant, die je rondtrekken door de sprookjesachtige witte wereld! Kijk op de site van "SlowaaksHuisHolland" en "Romanticke Chalupy", en je dromen worden werkelijkheid. Voor 30.000 euro koop je daar leuke optrekjes, de hectares pacht je voor een habbekrats (ca. 50 euro per jaar) en van je spaarcentjes bouw je een stal en richt je je boeltje in. We hebben wat gefantaseerd en gedroomd het afgelopen jaar. Hele lijsten maakten we met boerderijen die we wilden bekijken als we naar Slowakije zouden gaan. Iedere dag na je werk weer snel naar huis, om te kijken of je droomobject er nog wel opstond.......... tot voor kort ging al m'n vrije tijd naar boeken lezen, diensten draaien en films kijken in het Zutphense filmhuis, en m'n siamezen. Nu had ik er een "verslaving" bij: boerderijen kijken op makelaarssites. Natuurlijk kom je dan allerlei andere objecten tegen, die niets met je plannen te maken hebben, zoals een Italiaanse villa met een mega-zwembad in de kelder, en een kasteel waar alles, maar dan ook werkelijk alles aan moet gebeuren. Onze fantasie sloeg herhaaldelijk op hol.
Uiteindelijk zijn we 3 keer samen geweest nadat Johan in februari 2006 tijdens een skivakantie de mogelijkheden zag in dit prachtige land. In mei 2006 gingen we alleen voor de "vakantie", dus nog geen afspraken met makelaars. We gingen per trein vanaf Bratislava naar Zilina, en de volgende dag naar Spisska Nova Ves, waar we een paar dagen bleven. Vanuit hier maakten we een wandeltocht van ca. 5 uur door "Het Slowaaks Paradijs", een absolute aanrader voor mensen die houden van wiebelige bruggetjes, en spannende ladders waar cruciale treden ontbreken. Vervolgens bracht de trein ons in Kosice, waar we de boemel pakten naar Lucenec:
dit is echt de beste manier om te genieten van het prachtige landschap. Al boemelend door het zuiden van west en midden-Slowakije, volgens de reisboekjes een van de mooiste treinreizen, besloten we dat we hier ergens onze boerderij wilden beginnen. De meeste boerderijen die we zagen, leken vervallen en verlaten. Vaak gaat het om voormalige kolchozboerderijen (staatsboerderijen) waarvan de meeste stallen en schuren inderdaad niet gebruikt worden. Er wordt 1 stal gebruikt, en de rest laten ze gewoon verpauperen. Dit is erg typerend voor het Slowaakse landschap. Andere karakteristieke dingen waar wij nog vaak aan moeten denken, zijn de perronwachters op de stations........altijd in uniform en pet, en met de benodigde seinbordjes. De sjofele, voormalige communistische hotels met de jaren '70 inrichting, maar waar het eten geweldig smaakt en het spotgoedkoop is. Vaak kunnen de gordijnen nauwelijks open en dicht, en in Lucenec stond er een telefoon met een afgeknipt snoer op onze slaapkamer. Ook de busreis van Spisska naar Poddlesok, het startpunt voor de wandeltocht in "Het Slowaaks Paradijs" was bijzonder. De hele bus zat vol met zigeunerfamilies die inkopen hadden gedaan in de stad en per bus teruggingen naar afgelegen kleine dorpjes.
Aan het eind van deze vakantie huurden we een auto bij het vliegveld van Bratislava, en reden naar Fred en Dani die boven in Oostenrijk, tegen de Tsjechische grens een boerderij hebben met Gallowaykoeien. Hier hadden we de hele week naar uitgekeken: met eigen ogen zien of de boerderij die Johan voor ogen heeft, haalbare kaart is.
Het principe is simpel: de Galloway is een koe die bijzonder weinig eisen stelt: ze leven het liefst buiten, ook in strenge winters. Bij erg warm weer willen ze graag bomen of struiken waar ze in de schaduw kunnen liggen. Ze hebben zelden of nooit problemen met de geboortes van de kalfjes. Omdat dit zo gemakkelijk gaat, worden de koeien gekruist met vleesstieren. Ook deze zwaardere nakomelingen, worden vaak probleemloos geboren, en worden uiteindelijk, na 2 jaar verkocht. Fred en Dani hebben nu over de 100 Galloways en bezitten 250 hectare land. Ze leven niet alleen van de opbrengst van het vlees, een groot gedeelte komt van de verkoop van
Galloways aan voornamelijk Russische fokkers......deze dieren zijn dan zuiver Galloway. Zo te zien aan de enorme jeep waarin Fred rijdt, en de reizen die hij regelmatig onderneemt om weer ergens een stier te kopen, gaan de zaken erg goed.
Onze 2de reis was in september 2006, en we hadden via Jacob, de kontaktpersoon van SlowaaksHuisHolland een afspraak gemaakt met Andrea, de makelaar en notaris. Het bedrijf is gevestigd in Velky Krtis, en dit ligt dicht bij Lucenec, een stad die we al kenden. We logeerden in een hotel in de bossen, waar een bruiloft werd gevierd toen wij aankwamen. De bruidegom was een Engelsman die een Slowaakse vrouw trouwde. Het kantoor van Andrea is gevestigd in een pand waar meer bedrijven gevestigd zijn, en alleen een bordje bij de ingang en bordjes op de trappen, wijzen je de weg. Tot onze verrassing is Andrea een stuk jonger dan ons. Dat hadden we niet verwacht bij een notaris. Haar man Julian is eigenlijk de makelaar, maar Andrea spreekt
haar talen vloeiend, zodat zij ons te woord stond. Uit niets blijkt dat we in het kantoor van een makelaar zijn. Nergens een foto van een huis te bekennen. Het is een erg klein vertrek, met alleen haar buro en 2 stoelen. Tijdens ons 3de bezoek kwamen we erachter dat Julian zijn eigen kantoor heeft, en dat Andrea's moeder secretaresse is, en haar eigen kantoor heeft, tussen hen beiden in. De zaken gaan erg goed........veel Fransen, Belgen en Nederlanders weten de weg al aardig te vinden. Een van onze favoriete objecten blijkt al verkocht te zijn, maar niet getreurd, er staat nog genoeg te koop. In onze gehuurde Smart, proberen wij Andrea bij te houden..........dit is vergeefse moeite, zoals alle Slowaken rijdt ook Andrea als een krankzinnige. Het 1de object wat we bezochten, was een boshuis in Madacky, bij Abelova. Voor 15.000 euro was het een leuk huis, maar totaal verspocht. Door al het oprukkende bos, waren er alleen nog een paar bergweides, en niet de 100 hectare die wij zochten. De eigenaar wilde zo graag van het huis af, dat hij ons mee nam om de berg te beklimmen tegenover het huisje......zo zouden we een goed overzicht krijgen van de hoger gelegen bergweides achter het huis. Die lagen er wel, maar alleen geschikt voor schapen en een herder, niet voor 100 Galloways. Van de verkoop van zijn boshuis, wilde de man zijn flatje opknappen, en terwijl wij afscheid wilden nemen, bleef hij maar pogingen ondernemen om ons het huis te verkopen. Hij deed zelfs wat van de prijs af, en ging bijna aan de auto hangen toen wij wilden wegrijden. Een paar maand later, zag ik op de site dat het huis verkocht was.........wij waren blij voor hem.
Uiteindelijk zijn we 3 keer samen geweest nadat Johan in februari 2006 tijdens een skivakantie de mogelijkheden zag in dit prachtige land. In mei 2006 gingen we alleen voor de "vakantie", dus nog geen afspraken met makelaars. We gingen per trein vanaf Bratislava naar Zilina, en de volgende dag naar Spisska Nova Ves, waar we een paar dagen bleven. Vanuit hier maakten we een wandeltocht van ca. 5 uur door "Het Slowaaks Paradijs", een absolute aanrader voor mensen die houden van wiebelige bruggetjes, en spannende ladders waar cruciale treden ontbreken. Vervolgens bracht de trein ons in Kosice, waar we de boemel pakten naar Lucenec:
dit is echt de beste manier om te genieten van het prachtige landschap. Al boemelend door het zuiden van west en midden-Slowakije, volgens de reisboekjes een van de mooiste treinreizen, besloten we dat we hier ergens onze boerderij wilden beginnen. De meeste boerderijen die we zagen, leken vervallen en verlaten. Vaak gaat het om voormalige kolchozboerderijen (staatsboerderijen) waarvan de meeste stallen en schuren inderdaad niet gebruikt worden. Er wordt 1 stal gebruikt, en de rest laten ze gewoon verpauperen. Dit is erg typerend voor het Slowaakse landschap. Andere karakteristieke dingen waar wij nog vaak aan moeten denken, zijn de perronwachters op de stations........altijd in uniform en pet, en met de benodigde seinbordjes. De sjofele, voormalige communistische hotels met de jaren '70 inrichting, maar waar het eten geweldig smaakt en het spotgoedkoop is. Vaak kunnen de gordijnen nauwelijks open en dicht, en in Lucenec stond er een telefoon met een afgeknipt snoer op onze slaapkamer. Ook de busreis van Spisska naar Poddlesok, het startpunt voor de wandeltocht in "Het Slowaaks Paradijs" was bijzonder. De hele bus zat vol met zigeunerfamilies die inkopen hadden gedaan in de stad en per bus teruggingen naar afgelegen kleine dorpjes.
Aan het eind van deze vakantie huurden we een auto bij het vliegveld van Bratislava, en reden naar Fred en Dani die boven in Oostenrijk, tegen de Tsjechische grens een boerderij hebben met Gallowaykoeien. Hier hadden we de hele week naar uitgekeken: met eigen ogen zien of de boerderij die Johan voor ogen heeft, haalbare kaart is.
Het principe is simpel: de Galloway is een koe die bijzonder weinig eisen stelt: ze leven het liefst buiten, ook in strenge winters. Bij erg warm weer willen ze graag bomen of struiken waar ze in de schaduw kunnen liggen. Ze hebben zelden of nooit problemen met de geboortes van de kalfjes. Omdat dit zo gemakkelijk gaat, worden de koeien gekruist met vleesstieren. Ook deze zwaardere nakomelingen, worden vaak probleemloos geboren, en worden uiteindelijk, na 2 jaar verkocht. Fred en Dani hebben nu over de 100 Galloways en bezitten 250 hectare land. Ze leven niet alleen van de opbrengst van het vlees, een groot gedeelte komt van de verkoop van
Galloways aan voornamelijk Russische fokkers......deze dieren zijn dan zuiver Galloway. Zo te zien aan de enorme jeep waarin Fred rijdt, en de reizen die hij regelmatig onderneemt om weer ergens een stier te kopen, gaan de zaken erg goed.
Onze 2de reis was in september 2006, en we hadden via Jacob, de kontaktpersoon van SlowaaksHuisHolland een afspraak gemaakt met Andrea, de makelaar en notaris. Het bedrijf is gevestigd in Velky Krtis, en dit ligt dicht bij Lucenec, een stad die we al kenden. We logeerden in een hotel in de bossen, waar een bruiloft werd gevierd toen wij aankwamen. De bruidegom was een Engelsman die een Slowaakse vrouw trouwde. Het kantoor van Andrea is gevestigd in een pand waar meer bedrijven gevestigd zijn, en alleen een bordje bij de ingang en bordjes op de trappen, wijzen je de weg. Tot onze verrassing is Andrea een stuk jonger dan ons. Dat hadden we niet verwacht bij een notaris. Haar man Julian is eigenlijk de makelaar, maar Andrea spreekt
haar talen vloeiend, zodat zij ons te woord stond. Uit niets blijkt dat we in het kantoor van een makelaar zijn. Nergens een foto van een huis te bekennen. Het is een erg klein vertrek, met alleen haar buro en 2 stoelen. Tijdens ons 3de bezoek kwamen we erachter dat Julian zijn eigen kantoor heeft, en dat Andrea's moeder secretaresse is, en haar eigen kantoor heeft, tussen hen beiden in. De zaken gaan erg goed........veel Fransen, Belgen en Nederlanders weten de weg al aardig te vinden. Een van onze favoriete objecten blijkt al verkocht te zijn, maar niet getreurd, er staat nog genoeg te koop. In onze gehuurde Smart, proberen wij Andrea bij te houden..........dit is vergeefse moeite, zoals alle Slowaken rijdt ook Andrea als een krankzinnige. Het 1de object wat we bezochten, was een boshuis in Madacky, bij Abelova. Voor 15.000 euro was het een leuk huis, maar totaal verspocht. Door al het oprukkende bos, waren er alleen nog een paar bergweides, en niet de 100 hectare die wij zochten. De eigenaar wilde zo graag van het huis af, dat hij ons mee nam om de berg te beklimmen tegenover het huisje......zo zouden we een goed overzicht krijgen van de hoger gelegen bergweides achter het huis. Die lagen er wel, maar alleen geschikt voor schapen en een herder, niet voor 100 Galloways. Van de verkoop van zijn boshuis, wilde de man zijn flatje opknappen, en terwijl wij afscheid wilden nemen, bleef hij maar pogingen ondernemen om ons het huis te verkopen. Hij deed zelfs wat van de prijs af, en ging bijna aan de auto hangen toen wij wilden wegrijden. Een paar maand later, zag ik op de site dat het huis verkocht was.........wij waren blij voor hem.
Ook het 2de huisje was niet wat we wilden: om er te komen moest je met een 4wheeldrive altijd door een riviertje, dat 's winters ook nog eens buiten zijn oevers zou gaan. Het lag verder prachtig, en met de eigenaar, zijn vrouw en de buurman dronken we een sterk goedje, gebrouwen door de buurman en aten brood met worst. De eigenaar is bedrijfsleider van zo'n enorme staatsboerderij, en hij en Johan hadden veel stof tot praten, ware het niet dat hij geen engels kon, en slechts mondjesmaat duits. Maar wij hadden uiteraard een slowaaks woordenboek, en zo werd het heel gezellig. Van de buurman kreeg ik les in onfatsoenlijk eten, en toen zijn kater naar binnen kwam wandelen, en ik direct voor de bijl ging, nam hij me mee naar zijn huis om poes met jongen te laten zien. Huis bleek een stal te zijn, en voor de helft ingericht als stokerij. Het was maar goed dat Johan achter me aangewandeld was om mijn kin weer aan te duwen.........mijn mond was echt opengevallen van verbazing, maar ook van afschuw.........het leek erop dat zijn beddegoed in geen 10 jaar was gewassen. In de stal die voor de helft afgebrand was, stond een eenzame stier te wachten tot hij dik genoeg zou zijn. Het was behoorlijk triest allemaal. Omdat het land te verspreid lag, was ook dit object niet geschikt........maar de brandgevaarlijke buurman heeft ook een rol gespeeld in deze beslissing.
En toen vonden we ons paradijsje: een rit van een half uur over een weg vol met gaten, bracht ons naar het einde van de wereld. Gelegen op de berg "Spani Laz" (ca. 800 meter hoog) lag daar een huisje met verschillende schuurtjes en stalletjes. Dit huis had wel water dat via een pomp het huis inging, en er was zelfs warm water en een bad. De wc was zoals overal op het platteland een schuurtje, met een houten doos. Maar daar val je niet over als het 10.000 euro kost. We maakten met de eigenaren, een ouder stel die in de stad woonden, en Andrea en Julian een wandeling over het land. Er liepen een aantal reeen, en we hoorden van de eigenaar dat er ergens een "eeuwige" bron zou moeten zijn, waar de koeien vroeger altijd dronken. We zagen wel in dat het een enorme klus zou worden: het land was in geen jaren gebruikt, en overal stond opslag van bomen en struiken. Maar we wisten allebei dat dit was wat we wilden. Omdat de eigenaar en zijn vrouw slecht ter been waren, namen we afscheid, en besloten we dat we terug zouden gaan, om zelf al het land te gaan verkennen. Uren hebben we daar rondgestruind, en bij toeval vonden we de bron: uitgeholde boomstammen fungeerden als waterbak. Hij was dermate klein dat Johan de watercapaciteit schatte op ca. 3 koeien, dus toverde ik de plek gauw om tot een heerlijk "leesplekje". Voor de koeien zou er toch een put moeten worden geslagen.
En toen vonden we ons paradijsje: een rit van een half uur over een weg vol met gaten, bracht ons naar het einde van de wereld. Gelegen op de berg "Spani Laz" (ca. 800 meter hoog) lag daar een huisje met verschillende schuurtjes en stalletjes. Dit huis had wel water dat via een pomp het huis inging, en er was zelfs warm water en een bad. De wc was zoals overal op het platteland een schuurtje, met een houten doos. Maar daar val je niet over als het 10.000 euro kost. We maakten met de eigenaren, een ouder stel die in de stad woonden, en Andrea en Julian een wandeling over het land. Er liepen een aantal reeen, en we hoorden van de eigenaar dat er ergens een "eeuwige" bron zou moeten zijn, waar de koeien vroeger altijd dronken. We zagen wel in dat het een enorme klus zou worden: het land was in geen jaren gebruikt, en overal stond opslag van bomen en struiken. Maar we wisten allebei dat dit was wat we wilden. Omdat de eigenaar en zijn vrouw slecht ter been waren, namen we afscheid, en besloten we dat we terug zouden gaan, om zelf al het land te gaan verkennen. Uren hebben we daar rondgestruind, en bij toeval vonden we de bron: uitgeholde boomstammen fungeerden als waterbak. Hij was dermate klein dat Johan de watercapaciteit schatte op ca. 3 koeien, dus toverde ik de plek gauw om tot een heerlijk "leesplekje". Voor de koeien zou er toch een put moeten worden geslagen.
Helemaal "vol" van ons paradijs vlogen we terug naar Nederland om de hele boel in gang te zetten. Andrea zou van ons de opdracht krijgen om de pachtcontracten in orde te maken. Maar op de 2de dag dat we terug waren, kregen we te horen, dat het huis niet verkocht zou worden......de eigenaar had zich bedacht; ze zouden het huis in de stad gaan verkopen, en in hun buitenhuis gaan wonen. Wij rolden zowat van onze stoel: de vrouw was zo slecht ter been en kortademig dat wij ze in de winter nog geen maand zouden geven! Het was een enorme domper na zo'n fantastische vakantie.
In de daaropvolgende wintermaanden besloten wij om de plannen te wijzigen: het duurt ca. 3 jaar voor je een inkomen opbouwt met vleeskoeien, en onze reserve zou minimaal zijn, als alles gekocht en verbouwd is. Wij hadden ontdekt dat in Slowakije verschillende melkfabrieken staan, die schapenmelk verwerken, dus gingen we ons al het ware herscholen. Johan heeft zich altijd in koeien verdiept, maar van schapen weet hij niets. Dus bezochten we 3 boeren die Friese Melkschapen houden, en planden onze 3de reis voor maart 2007.
En eigenlijk ging het deze reis al niet veel anders: na een paar heerlijke vakantiedagen in Trencin, waaronder een monsterwandeltocht die tot 's avonds laat duurde, en die mij er bijna toe deed besluiten om nooit meer met Johan te gaan wandelen, streken we vervolgens neer in Zvolen. Vanuit hier bezochten we met makelaars van 3 kantoren, in totaal 6 objecten. Met de makelaars van SlowaaksHuisHolland en Romanticke Chalupy hadden we gemaild, maar we vonden het ook een goed plan om eens bij een plaatselijke makelaar te kijken........we hadden thuis al ontdekt dat de kantoren die zich op de europese markt richten, toch hogere prijzen hanteren, dan de "kleine" makelaars. Maar ook daarmee hebben we ons lesje geleerd: een ontzettende vlotte jongen, begin 30, met een nog vlottere secretaresse, zou voor ons op onderzoek uitgaan.
De volgende dag bleek hij inderdaad een boerderij te hebben voor ca. 30.000 euro met 5 hectare, en met een grote schuur in goede staat van onderhoud. Wij gingen, nadat we de eigenaar hadden opgehaald, met z'n allen kijken, en de volgende dag gingen we samen nog eens terug. We hadden niet zo'n kick als met Spani-Laz, maar we besloten om op kantoor de kadastrale gegevens te bekijken..........ook deze eigenaar wist niet precies welk land nou van hem was, of niet. De makelaar was er niet, maar de secretaresse overhandigde ons de kadastrale kaart. In 1 oogopslag zagen wij dat het ging om 5000 m2, en niet zoals gezegd om 50.000 m2. Wij hebben toen geprobeerd haar rekenkundig bij te scholen en uit te leggen dat een hectare bestaat uit 10.000 m2, maar zij bleef heel vasthoudend: het huis was te koop met 5 hectare. Uiteindelijk hebben we elkaar aangekeken, en afscheid genomen............dit zou hem dus niet worden!!
Het object dat het zou gaan worden.........lag in Potor, dichtbij de Hongaarse grens. Het bestond uit een nieuw woonhuis, gebouwd in de jaren '70 met aangebouwde zomerkeuken en oude stallen. Er stonden 2 schattige huisjes die ik gelijk bestempelde tot bed-and-breakfasthuisjes. Het voormalige woonhuis was vervallen tot een ruine, en ook de authentieke hooischuur had een hoog "vergiet"gehalte. Er was geen riviertje, maar wel 2 wijngaardjes........en heel belangrijk: een goede plek om een nieuwe stal te bouwen voor de melkschapen. Het hele complex bestond uit ca. 3 hectare en er was absoluut iets moois van te maken. Volgens Andrea had zij toen het object in de verkoop kwam, een rondje gebeld met alle landeigenaren erom heen........het zou geen enkel probleem worden, om 10 ha. erbij te pachten. Jaja, eenmaal terug in ons landje bleek dat het 2 maand zou gaan duren, voordat de pachtcontracten door alle eigenaren getekend zouden zijn. Ook was er nog een probleem: de zachte winter had ervoor gezorgd dat de knut (een mug die de ziekte "Blue-Tongue" verspreidt) ook in ons land nog te vinden was, en de overheid had de in-en-uitvoereisen nog niet versoepeld. Het zou een ellenlange procedure worden, om de Slowaakse overheden zover te krijgen dat wij schapen zouden kunnen invoeren. Voor ons was het geen optie om slowaakse schapen te gaan melken........deze geven maar een fractie van de Friese Melkschapen. En ook al wil je een bestaan opbouwen in een land waar de gemiddelde man ca. 300 euro per maand verdient........voor jezelf reken je ongeveer het inkomen wat je "hier" ook verdient. We hadden een "onderbuikgevoel" wat betreft het plan Potor, en besloten om er mee te stoppen.
Een week later waaiden we uit op Terschelling, en bezochten daar een Friese Melkschapenboerderij. Daar bleek maar eens te meer hoe kwetsbaar schapen zijn: als ze "leverbot" krijgen, en als ze genezen wat ook nog maar de vraag is, geven ze het hele jaar geen melk........pas als ze een lam hebben, werkt "het fabriekje" weer. De moed is me daar behoorlijk in de schoenen gezakt, en 's avonds in een of andere gezellige kroeg, besloten we dat we het helemaal hadden gehad, wat betreft Slowakije en schapen, en dat het veel verstandiger zou zijn, om maar gewoon bij de koeien te blijven, in een "makkelijker" land, zoals Frankrijk of Noorwegen.
